Moje Konto →

Ukraińskie czasowniki i ich przyjaciele: czyli co to jest rekcja?

Uczysz się ukraińskiego i masz wrażenie, że niektóre słowa „ciągną” za sobą inne w dziwnych formach? To bardzo możliwe, że właśnie zetknąłeś się z rekcją czasownika.

Co to jest rekcja?
Rekcja to związek między czasownikiem a przypadkiem rzeczownika, który po nim występuje.

W języku polskim też to mamy, choć nie zawsze o tym myślimy:

Pomagam mamie – „pomagać” wymaga celownika (komu? czemu?)
Boję się ciemności - "bać się" wymaga dopełniacza (kogo? czego?)

W języku ukraińskim działa to bardzo podobnie – tylko trzeba znać, z którym przypadkiem „lubi się” dany czasownik.

Rekcja w ukraińskim i polskim nie zawsze jest taka sama!

Czasownik w języku ukraińskim może łączyć się z innym przypadkiem niż jego odpowiednik w języku polskim. Dlatego warto uczyć się czasowników razem z odpowiednim przypadkiem, a nie polegać tylko na podobieństwach do polskiego.
Poniżej znajdziesz listę czasowników, które mają podobne znaczenie w języku polskim i ukraińskim, ale łączą się z innym przypadkiem lub konstrukcją. To właśnie takie drobne różnice często prowadzą do błędów – warto je dobrze zapamiętać!

🇵🇱 Czasownik po polsku

🇵🇱

Rekcja (PL)

🇺🇦 Czasownik po ukraińsku

🇺🇦

Rekcja (UA)

🇺🇦

Przykład po ukraińsku

🇵🇱

Tłumaczenie

słuchać czego

dopełniacz

слухати що

biernik

Я слухаю музику.

Słucham muzyki.

szukać czego

dopełniacz

шукати що

biernik

Вона шукає книжку.

Szuka książki.

próbować ciasta

dopełniacz

пробувати пиріг

biernik

Я пробую пиріг.

Próbuję ciasta.

zakochać się w czymś

miejscownik

закохатися у Варшаву

biernik z "в/у"

Я закохався у Варшаву.

Zakochałem się w Warszawie.

zapomnieć czego

dopełniacz

забути що

biernik

Я забув телефон.

Zapomniałem telefonu.

zakazywać czego

dopełniacz

забороняти що

biernik

Вони забороняють аборт.

Zakazują aborcji.

używać czego

dopełniacz

вживати що

biernik

Він вживає слово.

Używa słowa.

przerywać komu

celownik

переривати кого

biernik

Я перериваю співбесідника.

Przerywam rozmówcy.

ukraść komu

celownik

вкрасти у бабусі

dopełniacz z "в/у"

Він вкрав у бабусі.

Ukradł babci.

przysłuchiwać komu

celownik

прислухатися до кого

dopełniacz z „до”

Я прислухаюся до сестри.

Przysłuchuję się siostrze.

kibicować czemu

celownik

вболівати за що

biernik z „за”

Я вболіваю за команду.

Kibicuję drużynie.

ryzykować co

biernik

ризикувати чим

narzędnik

Він ризикує життям.

Ryzykuje życie.

przyglądać się czemuś

celownik

придивлятися до чогось

dopełniacz z „до”

Я придивляюся до ситуації.

Przyglądam się sytuacji.

wątpić w coś

biernik (w co?)

сумніватися в чомусь

miejscownik z "в/у"

Я сумніваюся в успіху.

Wątpię w sukces.

należeć do kogoś

dopełniacz

належати комусь

celownik

Ця річ належить мені.

Ta rzecz należy do mnie.

gratulować komuś czegoś

celownik + dopełniacz

вітати когось з чимось

biernik + „з” + narzędnik

Я вітаю тебе з нагородою.

Gratuluję ci nagrody.

korzystać z czego

z + dopełniacz

користуватися чим

narzędnik

Заборонено користуватися телефонами.

Zakazane jest korzystanie z telefonów.

osiągnąć co

biernik

досягнути чого

dopełniacz

Хочу досягнути цієї цілі

до літа.

Chcę osiągnąć ten cel do lata.

uważać za kogoś

za + biernik

вважати

ким

narzędnik

Вона вважала його дурнем.

Ona uważała go za głupca.

odmawiać sobie czego

dopełniacz

відмовляти собі в чомусь

miejscownik z "в/у"

Я відмовляю собі в їжі.

Odmawiam sobie jedzenia.

cieszyć się z czego

z + dopełniacz

радіти чому

celownik

Радіємо гарній погоді.

Cieszymy się z dobrej pogody.

💡 Wskazówka:
Warto zapisać sobie te pary i wracać do nich regularnie. Możesz też stworzyć własne zdania z tymi czasownikami – najlepiej w kontekście, który Cię interesuje.

Podsumowanie:

Podobne nie znaczy takie samo. Zwracaj uwagę nie tylko na znaczenie, ale i na gramatyczne „otoczenie” czasownika.
Nie ucz się tylko pojedynczych słów. Zawsze zapisuj czasownik razem z przypadkiem i przykładem zdania.
Im więcej ćwiczysz w kontekście, tym mniej błędów popełniasz.

A teraz przećwicz swoją wiedzę, wykonując tutaj zadania. :)
Czym jest rekcja czasownika w języku ukraińskim?
Jakie są różnice między rekcją w języku polskim i ukraińskim?
Dlaczego ukraińskie czasowniki mają inną rekcję niż polskie?
Ukraińskie czasowniki z biernikiem – lista i przykłady
Rekcja ukraińskich czasowników – jak się uczyć bez błędów?
Fałszywi przyjaciele w rekcji – polski vs ukraiński
Przykłady ukraińskich czasowników z przypadkami
Polecam też przejrzeć:
Ukraiński dla Polaków
Podręcznik do nauki języka ukraińskiego
Ukraiński od Podstaw
Kurs języka ukraińskiego online
11/02/2025
Zdrobnienia w języku ukraińskim
Język ukraiński jest bogaty w zdrobnienia. Jeśli chcesz brzmieć naturalnie po ukraińsku, musisz je opanować i wpleść w swoje słownictwo. Jak tworzyć te małe, czułe słówka i kiedy ich używać? O tym właśnie opowiem w tym artykule!
20/11/2024
Jakie książki czytać po ukraińsku?
Wielu uczniów i obserwatorów Ukrainski.Online często mnie pyta, jakie książki po ukraińsku warto przeczytać na początku nauki. Polecenie odpowiedniej książki nie jest łatwe, bo trzeba wziąć pod uwagę kilka ważnych czynników. Idealna książka na początek powinna:
10/10/2024
Geografia smoków Ukrainy
Przyjrzyjmy się, jakie cechy mają ukraińskie smoki i, co najważniejsze, gdzie według legend mieszkały... a może nawet wciąż mogą mieszkać.
15/07/2024
Ukraińskie słowa podobne do siebie
Przygotowałam dla Ciebie ciekawy zbiór słów, które łatwo pomylić – ich wymowa jest niemal identyczna, ale znaczenie zupełnie inne. Warto się z nimi zapoznać, aby wiedzieć, czy ktoś ma w domu kota, czy może… wieloryba. ;)
04/05/2024
Dlaczego Ukraińcy obchodzą Wielkanoc innego dnia niż Polacy?
Wiele osób zastanawia się, dlaczego Ukraińcy obchodzą Wielkanoc najczęściej innego dnia niż Polacy. Odpowiedź na to pytanie wynika z dwóch czynników.
28/04/2024
Odmiana ukraińskich czasowników w czasie teraźniejszym
W tym artykule znajdziesz wszystko na temat koniugacji ukraińskich czasowników w czasie teraźniejszym. Teoria, tablice, przykłady i praktyczne wskazówki – wszystko, aby moi czytelnicy już nigdy więcej nie mylili końcówek ukraińskich czasowników :)
01/04/2024
Jak nauczyć się ukraińskiego?
Moja uczennica Aldona postanowiła podzielić się z Wami kilkoma wskazówkami dotyczącymi skutecznej i szybkiej nauki ukraińskiego.
29/01/2024
TOP 5 pytań, które zadają początkujący
W tym artykule znajdziesz 5 pytań, które najczęściej zadają osoby zainteresowane językiem ukraińskim.
29/11/2023
Ukraińskie wyrazy w języku polskim
W tym artykule chciałabym przedstawić Wam listę słów ukraińskiego pochodzenia w języku polskim. Przygotowałam ją w oparciu o Wielki słownik wyrazów obcych PWN pod redakcją Mirosława Bańki.
08/10/2023
Ukraińskie nazwiska oraz ich pochodzenie
Nazwiska są nie tylko praktycznym oznaczeniem tożsamości, ale również żywym nośnikiem historii, kultury i dziedzictwa narodowego. Mogą one wiele powiedzieć o ludziach, ich zawodach, humorze, miejscowości czy wartościach. W tym artykule poznasz ukraińskie nazwiska, a także dowiesz się, jak poprawnie je odmieniać w obu językach.
28/05/2023
Najpopularniejsze ukraińskie imiona oraz ich znaczenie
Ukraińskie imiona mają swoje korzenie w dwóch podstawowych źródłach – w tradycji cerkiewnej oraz w Kościele katolickim, czyli najczęściej pochodzą z języków greckiego i łacińskiego. Występują również imiona starosłowiańskie, staroruskie oraz takie, które zostały zapożyczone z języków skandynawskich.
10/04/2023
Ukraińskie łamańce językowe
Dzisiejsza lista ukraińskich łamańców językowych (po ukraińsku to “скоромовки” lub “чистомовки”, czyli “szybkomówki” / “czystomówki”) zawiera zestaw dźwięków, które są charakterystyczne dla języka ukraińskiego, przez co mogą być dla Polaków trudne w wymowie.
18/03/2023
Ukraińskie związki frazeologiczne – poznaj 20 najpopularniejszych
Związki frazeologiczne są bardzo ciekawym elementem każdego języka. To swoiste połączenia słów, ktore tworzą razem wyrażenia mające znaczenia symboliczne. Postanowiłam zebrać 20 najciekawszych i najżywszych związków frazeologicznych w języku ukraińskim. Zwroty te doskonale podtrzymują rozmowę, dodają jej kolorytu oraz wzmacniają przekazywane treści. Dzięki nim można lepiej poznać, czym ukraiński naród żyje i w jaki sposób myśli.
09/03/2023
Przepis na prawdziwy barszcz ukraiński
Barszcz ukraiński (po ukraińsku nazywany po prostu ‘борщ’ lub ‘червоний борщ’) to jedno z najważniejszych dań ukraińskiej kuchni. Na tradycyjny barszcz ukraiński nie ma jednego przepisu. Każda gospodyni przyrządza go po swojemu. W tym artykule podzielę się z wami swoim rodzinnym przepisem.
12/02/2023
Jak mówić o miłości po ukraińsku?
Z okazji Walentynek chciałabym Wam dostarczyć nową porcję słownictwa związanego z uczuciami oraz miłością.
19/01/2023
Od czego zacząć naukę języka ukraińskiego?
Chcesz podjąć naukę języka ukraińskiego, ale nie wiesz od czego zacząć? Skorzystaj z kilku inspiracji i rad, aby od samego początku Twój proces nauki przebiegał sprawnie!
15/01/2023
Sprawdź swój poziom języka ukraińskiego
Rozwiąż test sprawdzający poziom znajomości języka ukraińskiego. Zobacz, co już potrafisz a co jeszcze wymaga Twojej uwagi. Po zakończeniu testu dowiesz się, które z naszych materiałów są dla Ciebie najlepsze.
11/01/2023
10 ukraińskich seriali do nauki języka
W tym artykule chcę Ci zaprezentować 10 najpopularniejszych ukraińskich seriali. Mam nadzieję, że przydadzą Ci się jako źródło materiałów do nauki ukraińskiego, a mianowicie dostarczą Ci nowych słówek i zwrotów oraz osadzą je w kontekście. Miłej nauki i zabawy :)
19/10/2022
Komplementy po ukraińsku
Komplementowanie to ważny element komunikacji, który bardzo ułatwia zawieranie nowych znajomości oraz otwiera ludzi na dalszą rozmowę. Z myślą o tym, przygotowałam dla Was masę sposobów na to, jak możecie powiedzieć coś miłego po ukraińsku.
12/09/2022
Życzenia po ukraińsku na każdą okazję (z tłumaczeniem)
Publikuję propozycje pięknych, prostych życzeń po ukraińsku na urodziny, Nowy Rok, Boże Narodzenie, Wielkanoc oraz inne okazje.
02/09/2022
15 sposobów na pożegnanie po ukraińsku
Jakiś czas temu przedstawiłam Wam listę sposobów na podziękowania w języku ukraińskim, z których można skorzystać w różnych sytuacjach. Postanowiłam zatem stworzyć taką samą listę, tym razem dotyczącą pożegnań. Zapraszam do lektury!
16/08/2022
Jak podziękować po ukraińsku?
W tym artykule przeanalizujemy różne sposoby mówienia „dziękuję” po ukraińsku. Nie zawsze bowiem wystarczy użyć najpopularniejszego określenia "дякую", musimy też znać inne wyrażenia, które będą bardziej dopasowane do danej sytuacji.
12/07/2022
Nazwy marek używane w potocznym języku ukraińskim
W języku ukraińskim istnieją słowa, które najpierw były nazwami marek, a później stały się nazwami pospolitymi. W Polsce jest tak na przykład z “adidasami”, gdzie nazwa marki stała się uniwersalnym zamiennikiem dla wszystkich butów sportowych na gumowej podeszwie.
21/06/2022
Wyjątkowe ukraińskie słowa, których nie ma (już) w języku polskim
Pomimo faktu, że blisko 70% słownictwa polskiego i ukraińskiego się pokrywa, w języku ukraińskim znajdzie się kilkanaście slów, które nie mają swoich odpowiedników w języku polskim. Podaję 12 przykładów:
31/05/2022
Ukraińskie kanały na YouTubie, które Cię wciągną!
Youtube to nie tylko rozrywka, ale również świetne miejsce do nauki języka ukraińskiego. Oto lista kanałów, które polecam sprawdzić.
18/05/2022
Jak odróżnić ukraiński od rosyjskiego na pierwszy rzut oka (i ucha)?
Dla osoby, która nie zna podstaw ukraińskiego i rosyjskiego, rozróżnienie tych dwóch języków może stanowić problem. W tym artykule rzucimy okiem na główne różnice między nimi.
27/04/2022
Sytuacja językowa w Ukrainie
W tym artykule przedstawiam sytuację językową w Ukrainie przed rozpoczęciem rosyjskiej inwazji oraz w jej trakcie.
05/04/2022
TOP 10 ukraińskich piosenek (anty)wojennych
Te piosenki dodają otuchy Ukraińcom w czasie wojny i zagrzewają ukraińskie wojsko do walki. Zapraszam do słuchania.
31/10/2021
Poznaj młodzieżowy slang języka ukraińskiego!
Prowadząc codzienne rozmowy po ukraińsku, najprawdopodobniej usłyszysz slangowe słowa lub zwroty, których znaczenia nie rozumiesz. Które to słowa i czy warto je dodać do swojego słowniczka? Przeczytasz w tym blogu.
28/09/2021
Najczęstsze błędy Polaków w języku ukraińskim
Zaczynasz naukę ukraińskiego i nie chcesz popełniać dużo błędów? Mam dla Ciebie rozwiązanie! Ucz się na błędach innych Polaków! A sam takich błędów nie rób! ;)
30/08/2021
Nazwy miesięcy po ukraińsku oraz ich pochodzenie
Miesiące po ukraińsku są łatwe do nauczenia, ponieważ większość z nich odpowiada polskim nazwom. Tylko trzy nazwy są niepodobne do polskiego, dlatego że mają inne pochodzenie. Jednak ich etymologia jest na tyle przejrzysta, że znając ją, natychmiast je zapamiętasz :)
30/05/2021
Czego słuchają Ukraińcy? Cała lista przebojów!
Przygotowałam dla Was listę ukraińskich przebojów muzycznych. Właśnie te piosenki chodzą po głowie milionom Ukraińców i jestem pewna, że wpadną Wam też do ucha! Wiele z nich też może zachęcić do nauki tak śpiewnego języka, jak ukraiński.
17/05/2021
Nauka ukraińskiego alfabetu. Szybki i prosty sposób
Chciałabym Cię nauczyć ukraińskiego alfabetu za pomocą ukraińskiej bajki ludowej, która opowiada o przygodzie zgubionej rękawiczki. Spróbuj ją przeczytać, zapamiętując zmienione na ukraińską cyrylicę litery.
08/05/2021
Poznaj podstawowe zwroty po ukraińsku
Chcesz opanować podstawowe wyrażenia po ukraińsku? Nie musisz ich nigdzie szukać! Zebrałam je dla Ciebie na swoim blogu!
27/04/2021
Tradycje wielkanocne na Ukrainie
Великдень lub Пасха, czyli po ukraińsku Wielkanoc, jest jednym z najważniejszych świąt na Ukrainie. Jak Ukraińcy przygotowują się do jej obchodzenia?? Na co zwracają uwagę? Co to jest „paska” i „płaszczanica”? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się wszystkiego na temat Wielkanocy na Ukrainie!
29/03/2021
Dlaczego warto uczyć się ukraińskiego?
W jakich językach mówisz? Po angielsku, niemiecku i hiszpańsku?... Wyróżnij się z tłumu i ucz się ukraińskiego! Poniżej znajdziesz listę powodów, dla których warto zainwestować swój czas w naukę tego języka!
04/03/2021
Podręczniki do nauki ukraińskiego
Przystępując do nauki ukraińskiego często zastanawiamy się jaki podręcznik wybrać. Niestety, na rynku nie ma zbyt wielu dostępnych pozycji w porównaniu do podręczników do innych języków obcych. Jednak udało mi się zebrać krótką listę podręczników do nauki języka ukraińskiego na poziomie podstawowym.
25/02/2021
Nauka ukraińskiego z filmów
Oglądanie filmów po ukraińsku to jeden z najprzyjemniejszych i najskuteczniejszych sposobów nauki języka. Moi uczniowie często pytają: co oglądać i gdzie? Zwykle podaję tytuły znanych filmów ukraińskich, które są dostępne za darmo na YouTubie.
Pokaż więcej
Darmowe materiały do nauki ukraińskiego!
Zapisz się do newslettera już teraz, a otrzymasz darmowy PDF “Ukraiński w 10 minut”
Chcę zapisać się do newslettera i wyrażam zgodę na przesyłanie na mój adres e-mail wiadomości o nowościach i usługach pochodzących od Anastasiia Oleksiuk - Ukraiński Online. Wiem, że mogę zrezygnować z subskrypcji w dowolnym momencie, klikając link na dole newslettera.