Moje Konto →

Ukraińskie wyrazy w języku polskim

Język ukraiński i polski mają wiele słów wspólnych. To podobieństwo wynika głównie z faktu, że oba języki wywodzą się z jednego źródła – języka prasłowiańskiego. Niemniej jednak istotną rolę odegrały także zapożyczenia zarówno z języka polskiego do ukraińskiego, jak i odwrotnie.

W tym artykule chciałabym przedstawić Wam listę słów ukraińskiego pochodzenia w języku polskim. Przygotowałam ją w oparciu o Wielki słownik wyrazów obcych PWN pod redakcją Mirosława Bańki.
Największą karierę w języku polskim oraz w innych językach obcych zrobił ukraiński wyraz “степ” (pl. step; ang. steppe; niem. die Steppe; szwedz. stäpp). Językoznawcy policzyli nawet, że w utworach Mickiewicza to słowo pojawia się 58 razy, u Słowackiego tylko w tekście Beniowskiego 55 razy, a w wybranej twórczości Bohdana Zaleskiego 67 razy. Taka liczba wystąpień tego wyrazu w literaturze świadczy o dobrym zadomowieniu się stepu w języku polskim.

степ

ukr. степ – > pl. step


Inne słowa w języku polskim, wywodzące się z języka ukraińskiego to:

  • ukr. хата – > pl. chata
  • ukr. черешня – > pl. czereśnia
  • ukr. несамовитий – > pl. niesamowity
  • ukr. хомʼяк – > pl. chomik
  • ukr. криниця – > pl. krynica
  • ukr. садиба – > pl. sadyba

Bardzo często w zapożyczeniach z języka ukraińskiego występuje spółgłoska dźwięczna h:

  • ukr. галас – > pl. hałas
  • ukr. гуляти, гультій – > pl. hulać, hultaj
  • ukr. oгида – > pl. ohyda
  • ukr. годувати – > pl. hodować

Powyżej wybrałam takie słowa, których zrozumienie nie sprawi problemów nawet młodym odbiorcom. Jednak istnieją mniej oczywiste znaczenia ukraińskich słów: bandura, kureń, hopak, buława, kutia lub korowaj.

кутя

ukr. кутя – > pl. kutia

Interesujący jest fakt, że bardzo często język ukraiński był pośrednikiem dla zapożyczeń z języków tureckich. Tak na przykład, przez język ukraiński Polacy zapożyczyli sobie turecką nazwę zwierzęcia porsuk, choć pierwotnie w języku polskim zwierzę to miało nazwę jaźwiec.

борсук

tur. porsuk – > ukr. борсук – >

pl. borsuk

Kolejne wyrazy, które przyszły do języka polskiego za pośrednictwem ukraińskiego:

  • tur. bahātur – > ukr. богатир – > pl. bohater
  • tur. duman – > ukr. туман – > pl. tuman
  • tur. kazak – > ukr. козак – > pl. kozak
  • tur. våtaϒ – > ukr. ватага – > pl. wataha
  • krymskotat. jäsir – > ukr. ясир – > pl. jasyr
  • tur. helva – > ukr. халва – > pl. chałwa
  • tur. kajd – > ukr. кайдани – > pl. Kajdany
  • tat. haydamak – > ukr. гайдамака – > pl. hajdamaka
  • tat. boğa – > ukr. бугай – > pl. buhaj

To była lista tylko niektórych ukraińskich słów, które na przestrzeni wieków zostały zaadaptowane przez polszczyznę, odzwierciedlając tym wzajemne kontakty między Polakami a Ukraińcami. Dajcie znać, czy chcielibyście też przeczytać o tym, jakie polskie słowa używane są w języku ukraińskim? :)

Zapożyczenia ukraińskie w języku polskim

Słowa pochodzenia ukraińskiego

Polecam też przejrzeć:
Ukraiński dla Polaków
Podręcznik do nauki języka ukraińskiego
Ukraiński od Podstaw
Kurs języka ukraińskiego online
28/05/2023
Najpopularniejsze ukraińskie imiona oraz ich znaczenie
Ukraińskie imiona mają swoje korzenie w dwóch podstawowych źródłach – w tradycji cerkiewnej oraz w Kościele katolickim, czyli najczęściej pochodzą z języków greckiego i łacińskiego. Występują również imiona starosłowiańskie, staroruskie oraz takie, które zostały zapożyczone z języków skandynawskich.
10/04/2023
Ukraińskie łamańce językowe
Dzisiejsza lista ukraińskich łamańców językowych (po ukraińsku to “скоромовки” lub “чистомовки”, czyli “szybkomówki” / “czystomówki”) zawiera zestaw dźwięków, które są charakterystyczne dla języka ukraińskiego, przez co mogą być dla Polaków trudne w wymowie.
18/03/2023
Ukraińskie związki frazeologiczne – poznaj 20 najpopularniejszych
Związki frazeologiczne są bardzo ciekawym elementem każdego języka. To swoiste połączenia słów, ktore tworzą razem wyrażenia mające znaczenia symboliczne. Postanowiłam zebrać 20 najciekawszych i najżywszych związków frazeologicznych w języku ukraińskim. Zwroty te doskonale podtrzymują rozmowę, dodają jej kolorytu oraz wzmacniają przekazywane treści. Dzięki nim można lepiej poznać, czym ukraiński naród żyje i w jaki sposób myśli.
09/03/2023
Przepis na prawdziwy barszcz ukraiński
Barszcz ukraiński (po ukraińsku nazywany po prostu ‘борщ’ lub ‘червоний борщ’) to jedno z najważniejszych dań ukraińskiej kuchni. Na tradycyjny barszcz ukraiński nie ma jednego przepisu. Każda gospodyni przyrządza go po swojemu. W tym artykule podzielę się z wami swoim rodzinnym przepisem.
12/02/2023
Jak mówić o miłości po ukraińsku?
Z okazji Walentynek chciałabym Wam dostarczyć nową porcję słownictwa związanego z uczuciami oraz miłością.
19/01/2023
Od czego zacząć naukę języka ukraińskiego?
Chcesz podjąć naukę języka ukraińskiego, ale nie wiesz od czego zacząć? Skorzystaj z kilku inspiracji i rad, aby od samego początku Twój proces nauki przebiegał sprawnie!
15/01/2023
Sprawdź swój poziom języka ukraińskiego
Rozwiąż test sprawdzający poziom znajomości języka ukraińskiego. Zobacz, co już potrafisz a co jeszcze wymaga Twojej uwagi. Po zakończeniu testu dowiesz się, które z naszych materiałów są dla Ciebie najlepsze.
11/01/2023
10 ukraińskich seriali do nauki języka
W tym artykule chcę Ci zaprezentować 10 najpopularniejszych ukraińskich seriali. Mam nadzieję, że przydadzą Ci się jako źródło materiałów do nauki ukraińskiego, a mianowicie dostarczą Ci nowych słówek i zwrotów oraz osadzą je w kontekście. Miłej nauki i zabawy :)
19/10/2022
Komplementy po ukraińsku
Komplementowanie to ważny element komunikacji, który bardzo ułatwia zawieranie nowych znajomości oraz otwiera ludzi na dalszą rozmowę. Z myślą o tym, przygotowałam dla Was masę sposobów na to, jak możecie powiedzieć coś miłego po ukraińsku.
12/09/2022
Życzenia po ukraińsku na każdą okazję (z tłumaczeniem)
Publikuję propozycje pięknych, prostych życzeń po ukraińsku na urodziny, Nowy Rok, Boże Narodzenie, Wielkanoc oraz inne okazje.
02/09/2022
15 sposobów na pożegnanie po ukraińsku
Jakiś czas temu przedstawiłam Wam listę sposobów na podziękowania w języku ukraińskim, z których można skorzystać w różnych sytuacjach. Postanowiłam zatem stworzyć taką samą listę, tym razem dotyczącą pożegnań. Zapraszam do lektury!
16/08/2022
Jak podziękować po ukraińsku?
W tym artykule przeanalizujemy różne sposoby mówienia „dziękuję” po ukraińsku. Nie zawsze bowiem wystarczy użyć najpopularniejszego określenia "дякую", musimy też znać inne wyrażenia, które będą bardziej dopasowane do danej sytuacji.
12/07/2022
Nazwy marek używane w potocznym języku ukraińskim
W języku ukraińskim istnieją słowa, które najpierw były nazwami marek, a później stały się nazwami pospolitymi. W Polsce jest tak na przykład z “adidasami”, gdzie nazwa marki stała się uniwersalnym zamiennikiem dla wszystkich butów sportowych na gumowej podeszwie.
21/06/2022
Wyjątkowe ukraińskie słowa, których nie ma (już) w języku polskim
Pomimo faktu, że blisko 70% słownictwa polskiego i ukraińskiego się pokrywa, w języku ukraińskim znajdzie się kilkanaście slów, które nie mają swoich odpowiedników w języku polskim. Podaję 12 przykładów:
31/05/2022
Ukraińskie kanały na YouTubie, które Cię wciągną!
Youtube to nie tylko rozrywka, ale również świetne miejsce do nauki języka ukraińskiego. Oto lista kanałów, które polecam sprawdzić.
18/05/2022
Jak odróżnić ukraiński od rosyjskiego na pierwszy rzut oka (i ucha)?
Dla osoby, która nie zna podstaw ukraińskiego i rosyjskiego, rozróżnienie tych dwóch języków może stanowić problem. W tym artykule rzucimy okiem na główne różnice między nimi.
27/04/2022
Sytuacja językowa w Ukrainie
W tym artykule przedstawiam sytuację językową w Ukrainie przed rozpoczęciem rosyjskiej inwazji oraz w jej trakcie.
05/04/2022
TOP 10 ukraińskich piosenek (anty)wojennych
Te piosenki dodają otuchy Ukraińcom w czasie wojny i zagrzewają ukraińskie wojsko do walki. Zapraszam do słuchania.
31/10/2021
Poznaj młodzieżowy slang języka ukraińskiego!
Prowadząc codzienne rozmowy po ukraińsku, najprawdopodobniej usłyszysz slangowe słowa lub zwroty, których znaczenia nie rozumiesz. Które to słowa i czy warto je dodać do swojego słowniczka? Przeczytasz w tym blogu.
28/09/2021
Najczęstsze błędy Polaków w języku ukraińskim
Zaczynasz naukę ukraińskiego i nie chcesz popełniać dużo błędów? Mam dla Ciebie rozwiązanie! Ucz się na błędach innych Polaków! A sam takich błędów nie rób! ;)
30/08/2021
Nazwy miesięcy po ukraińsku oraz ich pochodzenie
Miesiące po ukraińsku są łatwe do nauczenia, ponieważ większość z nich odpowiada polskim nazwom. Tylko trzy nazwy są niepodobne do polskiego, dlatego że mają inne pochodzenie. Jednak ich etymologia jest na tyle przejrzysta, że znając ją, natychmiast je zapamiętasz :)
30/05/2021
Czego słuchają Ukraińcy? Cała lista przebojów!
Przygotowałam dla Was listę ukraińskich przebojów muzycznych. Właśnie te piosenki chodzą po głowie milionom Ukraińców i jestem pewna, że wpadną Wam też do ucha! Wiele z nich też może zachęcić do nauki tak śpiewnego języka, jak ukraiński.
17/05/2021
Nauka ukraińskiego alfabetu. Szybki i prosty sposób
Chciałabym Cię nauczyć ukraińskiego alfabetu za pomocą ukraińskiej bajki ludowej, która opowiada o przygodzie zgubionej rękawiczki. Spróbuj ją przeczytać, zapamiętując zmienione na ukraińską cyrylicę litery.
08/05/2021
Poznaj podstawowe zwroty po ukraińsku
Chcesz opanować podstawowe wyrażenia po ukraińsku? Nie musisz ich nigdzie szukać! Zebrałam je dla Ciebie na swoim blogu!
27/04/2021
Tradycje wielkanocne na Ukrainie
Великдень lub Пасха, czyli po ukraińsku Wielkanoc, jest jednym z najważniejszych świąt na Ukrainie. Jak Ukraińcy przygotowują się do jej obchodzenia?? Na co zwracają uwagę? Co to jest „paska” i „płaszczanica”? Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się wszystkiego na temat Wielkanocy na Ukrainie!
29/03/2021
Dlaczego warto uczyć się ukraińskiego?
W jakich językach mówisz? Po angielsku, niemiecku i hiszpańsku?... Wyróżnij się z tłumu i ucz się ukraińskiego! Poniżej znajdziesz listę powodów, dla których warto zainwestować swój czas w naukę tego języka!
04/03/2021
Podręczniki do nauki ukraińskiego
Przystępując do nauki ukraińskiego często zastanawiamy się jaki podręcznik wybrać. Niestety, na rynku nie ma zbyt wielu dostępnych pozycji w porównaniu do podręczników do innych języków obcych. Jednak udało mi się zebrać krótką listę podręczników do nauki języka ukraińskiego na poziomie podstawowym.
25/02/2021
Nauka ukraińskiego z filmów
Oglądanie filmów po ukraińsku to jeden z najprzyjemniejszych i najskuteczniejszych sposobów nauki języka. Moi uczniowie często pytają: co oglądać i gdzie? Zwykle podaję tytuły znanych filmów ukraińskich, które są dostępne za darmo na YouTubie.
Pokaż więcej
Darmowe materiały do nauki ukraińskiego!
Zapisz się do newslettera już teraz, a otrzymasz darmowy PDF “Ukraiński w 10 minut”
Chcę zapisać się do newslettera i wyrażam zgodę na przesyłanie na mój adres e-mail wiadomości o nowościach i usługach pochodzących od Anastasiia Oleksiuk - Ukraiński Online. Wiem, że mogę zrezygnować z subskrypcji w dowolnym momencie, klikając link na dole newslettera.