W piśmie:
Tylko w alfabecie ukraińskim istnieją takie litery, jak: Є, Ґ, І, Ї, ’(apostrof)
Tylko w alfabecie rosyjskim: Ё, Ъ, Ы, Э
И na początku słowa zobaczysz tylko w języku rosyjskim.
Na słuch:Chyba najłatwiej byłoby po prostu posłuchać takich słów jak:
как [kak],
спасибо [spasiba],
очень [ocień]. One są bardzo częste i jeśli je usłyszymy to powinniśmy wiedzieć, że jest to język rosyjski.
Generalnie w języku ukraińskim można usłyszeć (lub przeczytać) więcej podobnych słów do polskiego niż do rosyjskiego. Na przykład, mój początkujący uczeń kieruje się zasadą: “Jeśli czytam i nic z tego nie rozumiem to pewnie jest rosyjski”. Oczywiście nie jest to skuteczna metoda, ale ma ona swoje uzasadnienie. Język ukraiński ma zdecydowanie
więcej wspólnego słownictwa z językiem polskim niż z rosyjskim.
Tylko w ukraińskim obecne jest
dźwięczne h (г). Czasami niektórzy Polacy też wymawiają dźwięczne h w takich słowach jak: aha, bohater, honor, Bohdan, Holandia. W języku rosyjskim nie ma tego dźwięcznego h, natomiast jest "
g" (Ukraińcy też mają głoskę g, ale bardzo rzadko jej używają, wcześniej była ona zakazana przez władzę radziecką).
Można też zwrócić uwagę na ukraińską samogłoskę "
e", która w odróżnieniu od rosyjskiego jest zawsze twarda: день [deń], вечір [weczir]. Prócz tego w języku ukraińskim nie występuje
akanie, czyli samogłoskę „о” wymawia się zawsze jak „o”: робо́та [robota], молоко́ [moloko], natomiast rosjanin wymawia je jako [rabota], [malako]. A więc jeśli słyszysz dużo „a” prawdopodobnie jest to rosyjski.
Bardziej szczegółowe rozróżnienie:Czasowniki w języku rosyjskim zwykle kończą się na
spółgłoskę: бегает, знает, пишет [biegajet, znajet, piszet] (biega, zna, pisze), a w języku ukraińskim kończą się na
samogłoskę: бігає, знає, пише [bihaje, znaje, pysze].
Przymiotniki w formie żeńskiej w języku rosyjskim zwykle kończą się na
-ая [-aja]: добрая девушка [dobraja diewuszka], podczas gdy w ukraińskim kończą się na -a (tak samo jak po polsku): добра дівчина [dobra diłczyna].
Jeszcze jedna obserwacja: połączenie dźwięków
ця [c’a], które w języku ukraińskim jest miękkie, a w języku rosyjskim jest w pozycji twardej. Słynna „palianyc’a” (słowo, które pozwala odróżnić swojego od wroga podczas rosyjskiej inwazji) kończy się właśnie tym połączeniem! Ponadto w języku ukraińskim taka końcówka jest dość powszechna: суниця [sunyc’a], залізниця [zaliznyc’a], яйця [jajc’a], спідниця [spidnyc’a], митниця [mytnyc’a] itd., istnieje nawet zaimek wskazujący „ця” [c’a], czyli “ta”.
Na koniec warto dodać, że język ukraiński brzmi bardziej śpiewnie, spokojnie i łagodniej podczas gdy rosyjski jest dosyć sztywnym językiem, często słychać w nim jakieś napięcie. To pewnie dlatego, że Rosjanie wymawiają niektóre głoski z większym naciskiem. Mam sporo uczniów, którzy po nauce rosyjskiego zaczęli się uczyć ukraińskiego tylko z tego powodu, że język ukraiński jest
bardziej melodyjnym językiem niż rosyjski.