W piśmie:

Tylko w alfabecie ukraińskim istnieją takie litery, jak: Є, Ґ, І, Ї, ’(apostrof)

Tylko w alfabecie rosyjskim: Ё, Ъ, Ы, Э

И na początku słowa zobaczysz tylko w języku rosyjskim.

Na słuch:

Chyba najłatwiej byłoby po prostu posłuchać takich słów jak: как [kak], спасибо [spasiba], очень [ocień]. One są bardzo częste i jeśli je usłyszymy to powinniśmy wiedzieć, że jest to język rosyjski.

Generalnie w języku ukraińskim można usłyszeć (lub przeczytać) więcej podobnych słów do polskiego niż do rosyjskiego. Na przykład, mój początkujący uczeń kieruje się zasadą: “Jeśli czytam i nic z tego nie rozumiem to pewnie jest rosyjski”. Oczywiście nie jest to skuteczna metoda, ale ma ona swoje uzasadnienie. Język ukraiński ma zdecydowanie więcej wspólnego słownictwa z językiem polskim niż z rosyjskim.

Tylko w ukraińskim obecne jest dźwięczne h (г). Czasami niektórzy Polacy też wymawiają dźwięczne h w takich słowach jak: aha, bohater, honor, Bohdan, Holandia. W języku rosyjskim nie ma tego dźwięcznego h, natomiast jest "g" (Ukraińcy też mają głoskę g, ale bardzo rzadko jej używają, wcześniej była ona zakazana przez władzę radziecką).

Można też zwrócić uwagę na ukraińską samogłoskę "e", która w odróżnieniu od rosyjskiego jest zawsze twarda: день [deń], вечір [weczir]. Prócz tego w języku ukraińskim nie występuje akanie, czyli samogłoskę „о” wymawia się zawsze jak „o”: робо́та [robota], молоко́ [moloko], natomiast rosjanin wymawia je jako [rabota], [malako]. A więc jeśli słyszysz dużo „a” prawdopodobnie jest to rosyjski.

Bardziej szczegółowe rozróżnienie:

Czasowniki w języku rosyjskim zwykle kończą się na spółgłoskę: бегает, знает, пишет [biegajet, znajet, piszet] (biega, zna, pisze), a w języku ukraińskim kończą się na samogłoskę: бігає, знає, пише [bihaje, znaje, pysze].

Przymiotniki w formie żeńskiej w języku rosyjskim zwykle kończą się na -ая [-aja]: добрая девушка [dobraja diewuszka], podczas gdy w ukraińskim kończą się na -a (tak samo jak po polsku): добра дівчина [dobra diłczyna].

Jeszcze jedna obserwacja: połączenie dźwięków ця [c’a], które w języku ukraińskim jest miękkie, a w języku rosyjskim jest w pozycji twardej. Słynna „palianyc’a” (słowo, które pozwala odróżnić swojego od wroga podczas rosyjskiej inwazji) kończy się właśnie tym połączeniem! Ponadto w języku ukraińskim taka końcówka jest dość powszechna: суниця [sunyc’a], залізниця [zaliznyc’a], яйця [jajc’a], спідниця [spidnyc’a], митниця [mytnyc’a] itd., istnieje nawet zaimek wskazujący „ця” [c’a], czyli “ta”.

Na koniec warto dodać, że język ukraiński brzmi bardziej śpiewnie, spokojnie i łagodniej podczas gdy rosyjski jest dosyć sztywnym językiem, często słychać w nim jakieś napięcie. To pewnie dlatego, że Rosjanie wymawiają niektóre głoski z większym naciskiem. Mam sporo uczniów, którzy po nauce rosyjskiego zaczęli się uczyć ukraińskiego tylko z tego powodu, że język ukraiński jest bardziej melodyjnym językiem niż rosyjski.