1. Na ile ukraiński i polski są podobne?

Ukraiński i polski są blisko spokrewnionymi językami słowiańskimi, co oznacza, że mają dużo podobieństw. Językoznawcy podsumowują podobieństwo tych języków w następujący sposób:

Słownictwo języka polskiego i ukraińskiego jest podobne w 70%.
Polskiego i rosyjskiego w 44%.
Ukraińskiego i rosyjskiego w 62%.

Należy natomiast pamiętać, że wzajemne zrozumienie użytkowników języka ukraińskiego i polskiego jest znacznie niższe niż procent podobieństwa ich słownictwa ze względu na osobliwości fonetyki i gramatyki.

Według najpopularniejszych badań językoznawczych (T. Elms 2008; K. Tyshchenko 1999) język ukraiński jest podobny w:

84% do białoruskiego
70% do polskiego
66% do słowackiego
62% do rosyjskiego

Najoczywistszą różnicą jest alfabet. Język ukraiński opiera się na cyrylicy, a polski na alfabecie łacińskim. Warto tu też wspomnieć, że ukraińska cyrylica różni się od rosyjskiej, zawiera litery: Є, Ґ, І, Ї, ’ (apostrof), których nie znajdziemy w rosyjskim.

Polski i ukraiński różnią się także w zakresie fonetyki. Przeciętny Polak jest w stanie rozszyfrować ukraińską mowę, choć są tam dźwięki, których nie ma w języku polskim, np.: dźwięczne h, kresowe ł lub miękkie spółgłoski t i d. Cechami różniącymi są też akcent, który może padać na różne sylaby w słowie i może nawet zmieniać znaczenie słowa oraz pełnogłos , czyli podwajanie samogłosek na miejscu polskich -ro, -ło): молодий [mołodyj] - młody; здоровий [zdorowyj] - zdrowy; король [korol] - król; полотно [połotno] - płótno. Te cechy powodują, że ukraińska wymowa jest bardziej melodyjna i śpiewna.

Gramatyka języków polskiego i ukraińskiego także jest pod pewnymi względami różna. Język ukraiński posiada charakterystyczną formę czasu przyszłego, której nie ma w języku polskim. Ponadto końcówki innych czasów i przypadków również często się różnią, np. na miejscu polskiego -ę w bierniku, w języku ukraińskim zawsze będzie [-u] albo w ukraińskich przymiotnikach rodzaju męskiego w mianowniku l.p. zawsze będzie [-j] na końcu: добрий [dobryj]; старий [staryj].

W zakresie słownictwa problemem mogą być fałszywi przyjaciele, np. Ukrainiec poczęstuje Cię herbatą z czaszki (чашка [czaszka] - kubek), zaproponuje kaszę z arbuzem (гарбуз [harbuz] - dynia) lub pościeli Ci dywan (диван [dywan] - kanapa).

Dla osób, których ojczystym językiem jest polski, nauka ukraińskiego jest łatwiejsza od rosyjskiego. Potwierdza to analiza przeprowadzona przez dr. Nadię Gergało-Dąbek, wykładowczynię na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej i lektorkę języka ukraińskiego. Według jej badań, w języku ukraińskim wyodrębniono 82 cechy, które zostały następnie porównane z cechami występującymi w językach rosyjskim i polskim. Wyniki pokazały, że w języku polskim zbieżność była większą od języka rosyjskiego (dotyczyła ona 22 cech, a w rosyjskim tylko 11).

Nie można jednoznacznie stwierdzić, ile czasu potrzeba do nauki języka ukraińskiego, ponieważ zależy to od wielu czynników, takich jak: codzienna praktyka, intensywność nauki, znajomość innych języków słowiańskich, zdolności językowe itd.
Jeśli jednak potrzebujesz konkretów, to Europejski System Opisu Kształcenia Językowego przewiduje 120 godzin nauki na osiągnięcie poziomu A1. Z pewnością osobie z ojczystym językiem polskim wskoczenie na ten poziom ukraińskiego zajmie o wiele mniej czasu niż np. niemieckiego.